Wieś Harsz i jej niezwykła historia
Wieś Harsz położona jest w północnej części Mazur (trasa między Giżyckiem a Węgorzewem). Malowniczy Harsz został założony w 1550 roku. Charakteryzuje go stara, nieregularna zabudowa, która idealnie wkomponowuje się w lekko pagórkowaty teren otoczony rozległymi lasami.
Wieś była wsią królewską. Z informacji z 1858 roku wynika, że posiadała obszar 79 włók i 15 mórg. Liczyła 685 mieszkańców. W roku 1938 było ich tu 811. Urzędowo wieś zwana była Haarszen, jednak w 1938 r. zmieniono pisownię na Haarschen.
Wieś leży nad brzegiem jeziora Harsz, objętego strefą ciszy. Na tabliczce, znajdującej się nad jeziorem, można przeczytać historię wsi:
„Założycielem wsi, wówczas Skarsaw (1550 r.), był Marcin Gut ze Świder. Wieś powstała na 80 włókach. W roku 1600 mieszkało tu 48 chłopów i 10 zagrodników. Jednak już w 1710 r. na dżumę zmarło to 311 osób, czyli prawie cała wieś. Panowało przekonanie, że zaraza jest dziełem złych mocy. Aby przeciwstawić się temu, wśród zmarłych trzeba było znaleźć upiora, który pożera własne ciało, odciąć mu głowę, umieścić pod pachą i zakopać. Ten „czyn” stosowano wielokrotnie, co sprzyjało rozprzestrzenieniu się epidemii.”
W czasie wojny w Harszu znajdował się obóz przesiedleńczy. Mieszkali tu głównie Niemcy, co przyczyniło się do zniemczenia okolicznych Mazurów. Wojenne działania rosyjskie niemal doszczętnie zniszczyły wieś – Rosjanie spalili kościoły i chałupy – wszystko było drewniane. Niemcy, którzy wygrali na tych terenach przeprowadzony po wojnie plebiscyt, zorganizowali silną akcję germanizacyjną. Dawali za darmo ziemię i budowali gospodarstwa, dzięki czemu obecnie krajobraz okolic Harszu jest spójny i harmonijny.
Niezaprzeczalną atrakcją Harszu jest duża liczba gniazd bocianich, które szczególnie upodobały sobie tę wieś.
Bogata historia Mazur i wsi Harsz sprawiła, że na tych terenach każdy jest mile widziany i każdy może znaleźć tu swój kawałek nieba na ziemi.